Is moeilijke taal fout? Of, nog sterker: is het verkeerd of zelfs slecht om ingewikkeld te schrijven? Het is een vraag die vaak wordt gesteld, zeker als we het hebben over toegankelijkheid en begrijpelijke communicatie. Want eerlijk is eerlijk, als we vinden dat taal begrijpelijk moet zijn, dan lijkt het alsof ingewikkelde woorden en lange zinnen automatisch ‘slecht’ zijn.
Maar dat is natuurlijk niet zo simpel.
Moeilijke taal heeft een functie
Moeilijke taal is niet altijd fout. Soms heeft het juist een duidelijke functie. Denk bijvoorbeeld aan artsen die met elkaar praten over een medische ingreep. Ze gebruiken termen en jargon die voor de meeste mensen abracadabra zijn. Maar dat is ook de bedoeling. Voor hen is het een snelle en efficiënte manier om complexe zaken te bespreken. Jargon schept duidelijkheid, maar alleen binnen de groep die het begrijpt.
Hetzelfde geldt voor literatuur of poëzie. Neem een prachtige, ingewikkelde roman waarin je jezelf kunt verliezen. Of een gedicht dat misschien niet direct te begrijpen is, maar je wel aan het denken zet. Moeilijke taal kan schoonheid, diepgang en betekenis geven. Dat mag en moet er zijn.
Wanneer wordt moeilijke taal een probleem?
Het probleem ontstaat pas als je met ingewikkelde taal de verkeerde mensen aanspreekt. Als je bijvoorbeeld een brief naar een patiënt stuurt waarin medische termen staan die hij of zij niet begrijpt. Of als je als overheid een website maakt vol lange zinnen en moeilijke woorden, terwijl je weet dat veel inwoners laaggeletterd zijn.
Het gaat dus niet om de taal zelf, maar om de situatie. Je moet je altijd afvragen: voor wie schrijf ik? En snapt diegene wat ik wil zeggen? Als dat antwoord ‘nee’ is, dan is de tekst niet fout, maar wel onhandig.
Wat je kunt doen
Het begint allemaal met het kiezen van je moment. Moeilijke taal is prima, maar alleen als je zeker weet dat je publiek het begrijpt. Schrijf je voor een brede doelgroep? Gebruik dan eenvoudige woorden en korte zinnen. Daarmee maak je de boodschap niet alleen duidelijker, maar ook krachtiger.
En als je met een diverse doelgroep werkt, zoals laaggeletterden en hoogopgeleiden, dan kun je hulpmiddelen inzetten zoals Tolkie. Deze tool maakt moeilijke teksten toegankelijker door ze te vertalen naar eenvoudiger taal. Zo kun je iedereen bereiken, zonder concessies te doen aan de inhoud.
Moeilijke taal is een keuze
Dus, is moeilijke taal fout? Nee, natuurlijk niet. Maar het kan wel verkeerd uitpakken als je niet nadenkt over je doelgroep. Schrijven is communiceren, en communiceren betekent rekening houden met de ander. Moeilijke taal is geen vijand, maar het is ook geen doel op zich.
Kies daarom je woorden bewust. Want uiteindelijk draait het allemaal om verbinding. En verbinding ontstaat pas als iedereen elkaar begrijpt.