Podcast en blog: wat willen de politieke partijen doen aan laaggeletterdheid?

In Nederland hebben veel mensen moeite met lezen en schrijven. Dat noemen we laaggeletterdheid. Iemand die laaggeletterd is, kan niet goed lezen of schrijven. Veel grote politieke partijen hebben plannen over laaggeletterdheid in hun programma staan. Maar wie doet wat? Hieronder lees je per partij, op alfabetische volgorde, wat ze willen doen aan laaggeletterdheid, toegankelijk en inclusie. We leggen het uit in duidelijke taal. Wil je de partijprogramma’s liever zelf doorlezen? Bekijk dan de partijprogramma’s van partijen die in 2025 meedoen aan de verkiezingen.

Luister je liever een podcast over dit onderwerp?

Dat kan! Je vindt de podcast hieronder. Voor het maken van deze podcast is AI gebruikt. Lees meer over wat Tolkie doet met AI.

50PLUS

50PLUS ziet dat veel mensen moeite hebben met basisvaardigheden, zoals lezen en rekenen. Vooral kinderen gaan hierin achteruit. De partij wil lokale plekken (bijvoorbeeld in de bibliotheek) waar ouderen kunnen oefenen met taal, rekenen en computergebruik.
50PLUS wil een Nationaal Programma “Leven Lang Leren” voor ouderen invoeren. Dat betekent betaalbare cursussen voor senioren, ook om beter met de computer te leren werken. Verder moet de overheid altijd duidelijke taal gebruiken. Als iemand geen internet gebruikt, moet die persoon de overheid ook via post, telefoon of een balie kunnen bereiken.
50PLUS is tegen leeftijdsdiscriminatie (mensen benadelen omdat ze ouder zijn). Jong en oud moeten volgens deze partij volwaardig mee kunnen doen in de samenleving.

Belang van Nederland (BVNL)

Belang van Nederland (BVNL) legt de nadruk op de Nederlandse taal. Volgens BVNL moet iedereen die in Nederland woont de taal leren. Wie geen Nederlands wil leren, heeft wat hen betreft geen recht op een bijstandsuitkering (een uitkering voor mensen zonder werk).
De partij wil ook dat meer mensen goed met de computer leren omgaan. Er moeten trainingen komen voor werkenden en ouderen, zodat zij mee kunnen komen in de digitale samenleving.

BIJ1

BIJ1 wil dat veel minder mensen laaggeletterd zijn. De partij heeft een duidelijk doel: binnen 4 jaar moet het percentage vijftienjarigen dat niet goed kan lezen omlaag van 25% naar 5%.
Iedereen moet makkelijk naar een openbare bibliotheek kunnen gaan. Ook moeten alle migranten goed Nederlands leren.
Daarnaast wil de partij dat onderwijs gratis wordt voor iedereen, van basisschool tot universiteit. Iedereen moet zich een leven lang kunnen ontwikkelen.
BIJ1 wil dat de overheid alle informatie voor burgers begrijpelijk maakt. Overheidsinformatie moet in duidelijke taal zijn en zelfs beschikbaar in braille (voor blinde mensen). Gebouwen, voertuigen en straten moeten toegankelijk zijn voor mensen met een handicap.
BIJ1 strijdt tegen elke vorm van discriminatie. Iedereen, ongeacht achtergrond of verblijfsstatus, heeft recht op basisvoorzieningen (de belangrijkste levensbehoeften).
De partij wil dat Nederland het VN-verdrag voor mensen met een handicap helemaal uitvoert. In elke gemeente moet er een plan komen voor inclusie en een speciale raad van mensen met een handicap die meepraat over het beleid.

BoerBurgerBeweging (BBB)

BBB ziet dat het niveau van taal en rekenen in Nederland daalt. De partij vindt dat bibliotheken heel belangrijk zijn om laaggeletterdheid tegen te gaan. Iedereen moet via de bibliotheek de kans krijgen om zichzelf te ontwikkelen.
BBB wil dat scholen zich weer richten op de basis: goed leren lezen, schrijven en rekenen. Ook moet er meer waardering komen voor vakmensen en praktisch onderwijs. De overheid moet brieven en formulieren schrijven in begrijpelijke taal.
BBB maakt zich zorgen over ouderen die verdwalen in digitale systemen, bijvoorbeeld in de zorg. Sport en openbaar vervoer moeten volgens BBB toegankelijk en betaalbaar zijn voor iedereen, ook voor mensen met een beperking (en ook in gebieden buiten de Randstad).
BBB staat voor een samenleving waarin iedereen meetelt en niemand wordt gediscrimineerd. Ze willen dat mensen met een beperking altijd betrokken worden bij plannen die over hen gaan. Ook wil de partij dat Nederland het VN-verdrag voor mensen met een handicap uitvoert.

CDA

CDA waarschuwt dat het risico op laaggeletterdheid toeneemt. De partij zegt dat we moeten blijven inzetten op lezen en taal voor jong en oud. Bijvoorbeeld via projecten als de “Bibliotheek op school”, waar kinderen worden aangemoedigd om te lezen.
CDA wil ook dat iedereen zich kan blijven ontwikkelen tijdens zijn werkende leven (“een leven lang leren”). Elke werknemer of werkzoekende moet een persoonlijk opleidingsbudget krijgen. Daarmee kan die persoon een opleiding of cursus naar keuze volgen. Ook wil de partij meer aandacht voor digitale vaardigheden, zodat mensen met de computer kunnen blijven werken.
CDA vindt dat de overheid goed bereikbaar moet zijn. Websites en apps van de overheid moeten bruikbaar zijn voor mensen die slecht zien of een andere beperking hebben. En wie niet digitaal vaardig is, moet altijd ergens terecht kunnen: bijvoorbeeld bij een loket in het gemeentehuis of via de telefoon.
CDA is tegen discriminatie en wil dat iedereen met respect behandeld wordt. De partij wil dat Nederland het VN-verdrag voor mensen met een handicap volledig uitvoert. Dat betekent onder andere: zorg dat openbaar vervoer en gebouwen toegankelijk zijn en houd rekening met mensen met een beperking bij nieuwe woningen en regels.

ChristenUnie (CU)

ChristenUnie ziet bibliotheken als een belangrijk middel tegen laaggeletterdheid. Alle kinderen tot 18 jaar mogen van de ChristenUnie gratis lid worden van de bibliotheek.
De partij wil dat iedereen zich een leven lang kan blijven ontwikkelen. Er moet een Nationaal Programma “Leven Lang Leren” komen, speciaal ook voor ouderen. In zo’n programma kunnen senioren bijvoorbeeld digitale vaardigheden leren of een culturele cursus volgen.
ChristenUnie benoemt in hun programma dat ieder mens op zichzelf waardevol is. Dit komt voort uit hun christelijke geloof. De partij staat voor een zorgzame samenleving zonder discriminatie, waar mensen naar elkaar omkijken en elkaar helpen.

DENK

DENK zegt niets bijzonders over laaggeletterdheid in zijn programma. De partij richt zich op andere manieren om mensen te helpen. Zo wil DENK een speciale minister die alle jongerenzaken regelt, van school tot werk.
Ook vindt DENK dat vluchtelingen snel aan het werk moeten kunnen, zodat ze hun eigen geld kunnen verdienen. Gemeenten moeten meer geld krijgen om goede cursussen Nederlands voor nieuwkomers te organiseren. Zulke taallessen moeten kleinschalig en persoonlijk zijn, zegt DENK.
De overheid moet besluiten en brieven beter uitleggen in begrijpelijke taal. Als je een vraag hebt aan de overheid, moet je die ook via de telefoon of aan een balie kunnen stellen – niet alleen via internet. DENK bestrijdt alle vormen van discriminatie, of het nu gaat om moslimhaat, racisme, antisemitisme of LHBTI-discriminatie. Ook wil de partij dat kinderen die extra hulp nodig hebben op school (speciaal onderwijs) de best mogelijke begeleiding krijgen.

D66

D66 wil het aantal laaggeletterde volwassenen in tien jaar halveren. De partij vindt goed kunnen lezen, schrijven en rekenen heel belangrijk.
Bibliotheken moeten een grote rol spelen bij het helpen van mensen die moeite hebben met taal. D66 gelooft dat je nooit klaar bent met leren. Daarom willen ze dat iedereen een persoonlijk leerbudget krijgt dat niet verloopt.
Mensen die weinig opleiding hebben gehad, krijgen een hoger budget om zich bij te scholen. Ook wil D66 dat scholen en opleidingsinstituten meer cursussen aanbieden voor volwassenen naast het gewone onderwijs voor jongeren.
Daarnaast pleit de partij voor betere lessen in digitale vaardigheden, zodat iedereen kan omgaan met computers en internet.
D66 staat voor een inclusieve samenleving. Iedereen moet zichzelf kunnen zijn en niemand mag worden buitengesloten. De partij wil streng optreden tegen racisme en discriminatie. Ze vinden dat alle vormen van ongelijkheid bestreden moeten worden, of het nu gaat om afkomst, leeftijd, handicap, geloof of gender.
D66 wil een nieuwe wet die alle discriminatie verbiedt en actieve stappen eist om gelijke behandeling te bevorderen. Ook wil de partij dat kinderen met een beperking zoveel mogelijk naar gewone scholen kunnen, met de ondersteuning die ze daarbij nodig hebben.

Fryske Nasjonale Partij (FNP)

De Fryske Nasjonale Partij (FNP) komt uit Friesland en zet zich in voor de regio. De FNP vindt bibliotheken erg belangrijk in de strijd tegen laaggeletterdheid. Ze willen dat er genoeg geld naar bibliotheken gaat, ook naar kleine dorpsbibliotheken. Ook wil de partij goede scholen in elke regio, zodat elk kind dichtbij huis goed onderwijs heeft.
De FNP wil dat er meer regionale opleidingen komen waar jongeren een vak kunnen leren (bijvoorbeeld monteur, verpleegkundige of timmerman). Zo kunnen jongeren in hun eigen omgeving een beroep leren en aan het werk gaan.
De FNP wil dat de overheid communiceert in duidelijke, eenvoudige taal.
In bibliotheken moeten mensen ook hulp kunnen krijgen bij online zaken met de overheid. Verder wil de partij voorzieningen in dorpen houden, zoals een huisarts of klein ziekenhuis in de buurt. Iedereen moet de basisvoorzieningen dichtbij hebben, ook op het platteland.
De FNP staat voor een samenleving waar iedereen meetelt. Mensen moeten respectvol met elkaar omgaan, ook als ze van elkaar verschillen. Mensen met een beperking moeten een goede en betaalbare woonplek hebben, met de juiste begeleiding in de buurt.

Forum voor Democratie (FVD)

Forum voor Democratie (FVD) zet de Nederlandse taal op de eerste plaats. De partij wil dat universiteiten weer lesgeven in het Nederlands in plaats van in het Engels. Ook wil FVD de immigratie stoppen, omdat volgens hen nieuwe groepen anders slecht Nederlands leren en niet goed integreren.
Op school moet de focus terug op de basisvakken: Nederlands, rekenen en geschiedenis. FVD vindt vakmanschap belangrijk en wil oude ambachtstitels (zoals meester-timmerman of meester-bakker) in ere herstellen.
De partij is erg kritisch op digitale controle door de overheid. Ook moeten streekziekenhuizen openblijven, zodat mensen in elke regio dichtbij zorg hebben, ook als ze minder digitaal vaardig zijn.
Over inclusie denkt FVD anders dan veel andere partijen. Ze steunen geen speciale diversiteitsplannen of quota (verplichte aantallen voor bepaalde groepen) bij de overheid. Kwaliteit moet altijd bovenaan staan bij het aannemen van mensen.
FVD benoemt in het programma niets specifieks over mensen met een handicap, behalve dat zij het VN-verdrag Handicap niet noemen.

GroenLinks-PvdA

GroenLinks-PvdA (een combinatie van twee partijen) wil dat iedereen toegang heeft tot een bibliotheek. Ze willen het bibliotheekabonnement gratis maken, zodat geld geen drempel is om boeken te lenen.
Ook willen ze extra geld steken in cursussen voor volwassenen die beter willen leren lezen, schrijven of met de computer omgaan. Iedereen moet zich een leven lang kunnen ontwikkelen, vinden GroenLinks-PvdA. Daarom willen ze een leerrecht voor iedere Nederlander, zodat je jezelf kunt bijscholen of omscholen gedurende je leven. Wie werkt, moet ook de kans krijgen om door te leren, in samenwerking met werkgevers.
GroenLinks-PvdA wil dat de overheid altijd persoonlijk bereikbaar blijft. Niet alles mag worden vervangen door een website of een chatrobot. Als je iets online kunt regelen, moet je het ook op papier of via de telefoon kunnen doen.
Daarnaast moeten alle websites van de overheid toegankelijk zijn, ook voor mensen met een beperking. Op straat en in het openbaar vervoer willen ze alle obstakels voor mensen met een handicap wegnemen.
GroenLinks-PvdA strijdt tegen discriminatie en ongelijkheid. Iedereen moet gelijke kansen hebben, ongeacht geslacht, afkomst, geloof, beperking of opleidingsniveau. Ze komen op voor de rechten van vrouwen en LHBTIQ+-personen en willen haatmisdrijven hard aanpakken.
Ook willen ze dat kinderen met en zonder handicap samen naar school kunnen, met goed passend onderwijs voor iedereen. Nederland moet volgens deze partij het VN-verdrag voor mensen met een handicap volledig uitvoeren en de publieke ruimte én digitale ruimte toegankelijk maken voor iedereen.

JA21

JA21 zegt niets over laaggeletterdheid in het programma. De partij benadrukt wel dat iemand Nederlands moet spreken om Nederlander te mogen worden.
Leraren moeten vooral kunnen lesgeven in plaats van hun tijd kwijt zijn aan administratie, vindt JA21.
JA21 is kritisch over sommige vormen van inclusiebeleid. Ze willen niet dat de overheid ambtenaren op cursus stuurt over “institutioneel racisme”. Volgens JA21 moeten mensen gelijk behandeld worden, maar hoeft de overheid geen speciale diversiteitsplannen te maken. Bij het aannemen van personeel (bijvoorbeeld bij de politie) moet het gaan om kwaliteit, niet om een quotum voor een bepaalde groep.
De partij wil hard optreden tegen antisemitisme (haat tegen Joodse mensen) en tegen geweld tegen vrouwen. Ook vindt JA21 dat werkgevers meer ruimte moeten krijgen om mensen met een beperking in dienst te nemen.

Libertaire Partij (LP)

De Libertaire Partij (LP) zegt niets over laaggeletterdheid. Deze partij wil dat de overheid zich zo min mogelijk bemoeit met onderwijs. Mensen leren van nature wel, vindt de LP, en de overheid maakt het onderwijs alleen maar duurder met al haar regels. Naar school gaan moet een vrije keuze zijn, geen plicht.
De LP wil ook dat de overheid niet te veel meekijkt in ons leven. Ze zijn tegen digitale paspoorten of een digitale munt van de centrale bank. Ook willen ze dat de “Sleepwet” (een wet die massaal aftappen van internetverkeer mogelijk maakt) wordt ingetrokken, om onze privacy te beschermen. De Libertaire Partij vindt dat iedereen vrij moet zijn om zijn eigen leven te leiden, zolang je een ander geen schade doet. Vrijheid staat voorop.
Discriminatie is niet toegestaan; iedereen moet gelijk worden behandeld. Ook wil de partij ieders recht op privacy beter beschermen.

Nieuw Sociaal Contract (NSC)

Nieuw Sociaal Contract (NSC) maakt zich zorgen over laaggeletterdheid. Wie niet goed leert lezen, krijgt later moeite met bijna alles: leren, werken en meedoen in de samenleving. Daarom wil NSC samen met bibliotheken en andere organisaties laaggeletterdheid aanpakken. Er moet extra geld komen om volwassenen beter te leren lezen en schrijven. Ook moeten basisvaardigheden als taal en rekenen weer op een hoger niveau komen.
NSC wil dat “een leven lang ontwikkelen” de norm wordt. Iedereen die werkt, moet steeds nieuwe dingen kunnen bijleren. Iedere werknemer krijgt een persoonlijk ontwikkelbudget om opleidingen te volgen. Als dat niet genoeg is, kunnen mensen extra scholingsbonnen krijgen via bijvoorbeeld het UWV of de gemeente.
NSC wil dat de overheid brieven schrijft in begrijpelijke taal. Als iemand een foutje maakt bij een formulier, moet de overheid niet te streng zijn. Mensen mogen niet meteen in de problemen komen door een kleine vergissing (ze hebben recht op een vergissing).
Verder wil NSC dat Nederland volledig toegankelijk is voor mensen met een beperking. Het VN-verdrag voor de rechten van mensen met een handicap moet helemaal worden uitgevoerd. Dat betekent: haal drempels weg in openbare ruimtes en zorg dat iedereen gebruik kan maken van het openbaar vervoer.

Partij voor de Dieren (PvdD)

De Partij voor de Dieren (PvdD) benadrukt hoe belangrijk lezen is. Als je niet goed kunt lezen, heb je moeite met bijna alle schoolvakken en kun je minder meekomen in de maatschappij. Daarom wil de PvdD investeren in bibliotheken. Er moeten genoeg bibliotheken zijn, ook kleine bibliotheken in wijken en dorpen, waar mensen boeken kunnen lenen en aan leesactiviteiten mee kunnen doen. Ook vindt de partij dat scholen meer tijd moeten inruimen voor lezen, zodat kinderen het leesplezier ontdekken.
De PvdD wil dat iedereen die dat wil, zich zijn hele leven kan blijven ontwikkelen. De overheid moet cursussen voor digitale vaardigheden betalen en aanbieden in bibliotheken. Praktijkonderwijs (bijvoorbeeld een mbo-opleiding tot timmerman of kok) moet voldoende beschikbaar zijn en aansluiten op nieuwe ontwikkelingen, zoals duurzame energie en groen bouwen.
Verder wil de PvdD dat de overheid altijd gebruiksvriendelijke digitale systemen heeft en ook alternatieven biedt voor wie geen computer heeft.
Nieuwe gebouwen en huizen moeten vanaf het begin rolstoeltoegankelijk zijn.
De Partij voor de Dieren strijdt tegen elke vorm van discriminatie, of het nu gaat om handicap, afkomst, seksuele geaardheid, religie of leeftijd. Mensen met een beperking en chronisch zieken moeten volledig mee kunnen doen in de maatschappij.
Het VN-verdrag voor mensen met een handicap moet strikt worden nageleefd. Alle wetten moeten in lijn zijn met dat verdrag, en er moet een plan komen om de deelname van mensen met een beperking te bevorderen.

Piratenpartij

De Piratenpartij wil dat kennis en onderwijs voor iedereen toegankelijk is. Zij noemen onderwijs een recht van elke burger. Daarom moet iedereen makkelijk kunnen studeren, ook later in het leven of naast een baan.
Over laaggeletterdheid zegt de Piratenpartij niets speciaals. Wel vinden ze dat overheidswebsites voor iedereen bruikbaar moeten zijn, ook voor mensen met een handicap. Websites van de overheid moeten altijd voldoen aan toegankelijkheidsrichtlijnen, zodat niemand wordt buitengesloten.
De partij wil ook dat een gehandicaptenparkeerkaart in heel Nederland geldig wordt (nu is dat vaak per gemeente verschillend). Scholen moeten toegankelijk zijn voor kinderen met een beperking. Volgens de Piratenpartij moet de school van keuze van de ouders/verzorgers altijd verantwoordelijk zijn om passend onderwijs te regelen.
De Piratenpartij staat voor gelijke behandeling van alle mensen, ongeacht hun achtergrond. Ze is tegen racisme en alle vormen van discriminatie. De partij heeft een speciaal tienpuntenplan gemaakt voor mensen die extra ondersteuning nodig hebben (bijvoorbeeld mensen met autisme of een lichamelijke beperking). Dat plan willen ze uitvoeren in lijn met het VN-verdrag voor de rechten van mensen met een handicap.

PVV

De PVV vindt het schandalig dat 1 op de 3 kinderen de basisschool verlaat zonder goed te kunnen lezen of schrijven. Volgens de PVV moeten scholen terug naar de kern: kinderen leren lezen, schrijven en rekenen, en geen overbodige vakken.
Ook wil de PVV dat iedereen die in Nederland woont Nederlands spreekt. Ze stellen voor om de regels strenger te maken: wie geen Nederlands wil leren, krijgt geen bijstandsuitkering. Voor nieuwkomers die Nederlander willen worden, wil de PVV de taaleisen verhogen (je moet dan beter Nederlands spreken om te slagen voor naturalisatie).
De partij wil ook de basiszorg dicht bij huis houden. Regionale ziekenhuizen moeten openblijven, en er moeten weer kleinschalige verzorgingshuizen komen voor ouderen. Het openbaar vervoer moet veiliger: overlastgevers krijgen een reisverbod als het aan de PVV ligt.
Over inclusie zegt de PVV dat de overheid geen onderscheid mag maken tussen mensen. Iedereen moet gelijk zijn voor de wet, ongeacht afkomst, kleur, geloof, gender of beperking. De PVV wil antisemitisme (discriminatie van Joodse mensen) hard aanpakken met een zerotolerancebeleid.
In het programma van de PVV staat verder weinig specifiek over mensen met een handicap, behalve dat ze de zorg voor mensen met een levenslange beperking eenvoudiger in één wet willen regelen.

SGP

De SGP heeft in het programma niets over laaggeletterdheid staan. Wel wil de partij dat scholen meer aandacht besteden aan waarden en normen. Kinderen leren op school niet alleen feiten, maar ook hoe ze goede burgers worden.
De SGP wil extra geld om schoolgebouwen geschikt te maken voor álle leerlingen (bijvoorbeeld door aanpassingen voor kinderen met een handicap). Leraren moeten de ruimte krijgen om zich te ontwikkelen in hun vak. De SGP vindt dat ouderen geholpen moeten worden om met de computer om te gaan, zodat ze niet afhaken in de digitale samenleving.
In de zorg wil de partij dat digitale systemen alleen worden gebruikt als ze écht nuttig zijn. Artsen en patiënten moeten makkelijk en veilig medische informatie kunnen delen, maar de patiënt moet wel altijd zelf de controle houden over zijn gegevens. Ook buiten de computer om moeten er slimme oplossingen komen die het werk in de zorg lichter maken.
De SGP is een christelijke partij. Ze benadrukt dat ieder mens waardevol is, omdat ieder mens geschapen is naar Gods beeld.
De SGP is tegen racisme en discriminatie op basis van geslacht, geloof of handicap. Tegelijk vindt de partij dat het gelijkheidsdenken niet te ver moet gaan. Ze wil niets doen wat botst met haar geloofsovertuiging en tradities. De SGP spreekt zich bijvoorbeeld uit tegen moderne “genderideologie” en de huidige woke-cultuur. Wat de SGP betreft zijn er twee geslachten (man en vrouw) en hoeven traditionele waarden niet opzijgezet te worden.
De SGP wil wel dat mensen met een zware, langdurige beperking de zorg en ondersteuning krijgen die ze verdienen, zonder dat ze steeds opnieuw formulieren moeten invullen. Ook moeten mensen met een beperking beter geholpen worden bij het stemmen, bijvoorbeeld met een toegankelijk stembureau.
Verder wil de SGP landelijke regels zodat gemeenten vaart maken met het uitvoeren van het VN-verdrag voor mensen met een handicap.

SP

De SP wil een recht op een bibliotheek voor iedereen. Elke gemeente moet minstens één bibliotheek hebben (in grote steden meerdere vestigingen). Zo’n bibliotheek is belangrijk voor de buurt: mensen komen samen, iedereen kan boeken lenen en het helpt om laaggeletterdheid tegen te gaan.
De SP vindt dat het normaal moet worden dat iedereen blijft leren, zijn hele leven lang. De overheid moet goede taallessen aanbieden aan vluchtelingen. Bedrijven die expats of arbeidsmigranten naar Nederland halen, moeten zorgen dat die werknemers Nederlands leren (tot taalniveau B1).
De SP wil ook dat vakmanschap meer gewaardeerd wordt en dat er geïnvesteerd wordt in vakscholen. In elke buurt moet er een plek zijn waar mensen makkelijk advies kunnen krijgen over werk of een opleiding.
Als de overheid dingen digitaliseert, moet er altijd een alternatief blijven voor mensen die niet online kunnen of willen. De blauwe envelop van de Belastingdienst (papieren post voor de belasting) moet blijven. Je moet nutsbedrijven en instanties gewoon kunnen bellen als je iets wilt regelen.
Er moeten ook cursussen zijn waar mensen basis computer- en internetvaardigheden kunnen leren.
De SP accepteert geen enkele vorm van discriminatie. Of je nu arm of rijk bent, gezond bent of een beperking hebt, iedereen telt mee. Mensen met een beperking moeten een fijne en betaalbare woning kunnen krijgen met de ondersteuning die ze nodig hebben. Ook moeten zij makkelijker aan passend werk kunnen komen, met begeleiding en een volwaardig loon. Nieuwe wetten moeten volgens de SP altijd worden getoetst aan het VN-verdrag voor mensen met een handicap.

VVD (Volkspartij voor Vrijheid en Democratie)

De VVD wil laaggeletterdheid aanpakken als onderdeel van “een leven lang ontwikkelen”. Volgens de VVD moeten alle mensen goed leren lezen, schrijven en rekenen, én weten hoe ze met een computer om moeten gaan. Ook leraren moeten blijven leren: de partij wil dat leraren zich verplicht bijscholen in de nieuwste technieken.
De VVD wil dat volwassenen makkelijker cursussen kunnen volgen naast hun werk. Universiteiten en scholen moeten hun opleidingen ook openstellen voor mensen die later nog iets willen bijleren, vooral in sectoren waar veel personeel nodig is (bijvoorbeeld de techniek of de zorg). De overheid zelf moet het goede voorbeeld geven.
Alle websites en formulieren van de overheid moeten makkelijk te gebruiken zijn, ook voor mensen die slecht zien of niet digitaal vaardig zijn. De overheid moet altijd duidelijk communiceren in begrijpelijke taal. En voor wie niet online is, moet er altijd een telefoonnummer of loket zijn om hulp te krijgen.
De VVD vindt bovendien dat er genoeg woningen moeten komen waar ouderen met zorg comfortabel kunnen wonen (bijvoorbeeld kleinschalige seniorencomplexen). Sportverenigingen en sportparken moeten goed toegankelijk zijn voor mensen met een handicap, en hulpmiddelen om te sporten moeten makkelijker verkrijgbaar zijn.
De VVD wil het openbaar vervoer verbeteren en veiliger maken. Mensen met een beperking moeten makkelijker met bus of trein kunnen reizen.
Iedereen moet in Nederland mee kunnen doen, maar wel volgens dezelfde regels. De partij is fel tegen wat zij “doorgeschoten woke-ideologie” noemt.
Tegelijk zegt de VVD tegen elke vorm van haat of discriminatie te zijn. Ze willen harder straffen voor antisemitisme (Jodenhaat), vrouwenhaat en homohaat.
De VVD wil ook dat werkgevers meer kansen krijgen om mensen met een arbeidsbeperking aan te nemen, zodat ook zij makkelijker aan het werk komen.

Conclusie

Bijna alle partijen erkennen dat laaggeletterdheid een probleem is en dat iedereen volwaardig moet kunnen meedoen in de samenleving.
Veel partijen willen investeren in bibliotheken en onderwijs om te zorgen dat iedereen goed kan lezen en schrijven.
Ook over inclusie zijn de meeste partijen het eens: iedereen moet kunnen meedoen.
Tegelijk pakken partijen het verschillend aan. Sommige partijen (bijvoorbeeld BIJ1, GroenLinks-PvdA en D66) leggen sterk de nadruk op gelijke kansen, toegankelijkheid en het bestrijden van discriminatie.
Andere partijen (zoals FVD, JA21, PVV en SGP) beklemtonen juist het belang van de Nederlandse taal en eigen verantwoordelijkheid. Zij zijn kritischer over termen als “woke” en willen minder nadruk op quota of diversiteitsbeleid.
Geen enkele partij vindt dat laaggeletterdheid zo kan blijven bestaan – allemaal lijken ze open te staan om de situatie te verbeteren of. Sommigen maken er zelfs een belangrijk punt van.
Het verschil tussen de partijen lijkt vooral te zitten in hóe ze het probleem willen aanpakken.

Meer weten over laaggeletterdheid, inclusie en toegankelijkheid? Neem dan gerust contact met ons op. Wij vertellen je er graag meer over in een vrijblijvende kennismaking of een inspirerende workshop.

Laurens

Laurens van den Berg is medeoprichter van Tolkie. Hij heeft een passie voor communicatie en technologie. Het is zijn droom om de wereld toegankelijk te maken voor iedereen die moeite heeft met lezen.