Vraag 10 communicatieadviseurs wat “makkelijke taal” is en je krijgt waarschijnlijk 10 antwoorden. Soms gaat het om kortere zinnen, soms om B1-niveau, en soms bedoelt men eigenlijk “duidelijke taal”. En dan duikt ook nog de term “eenvoudige taal” op. Klinkt hetzelfde, maar blijkt in de praktijk net even anders. Geen wonder dat er verwarring ontstaat.

In veel organisaties wordt makkelijke taal vooral gebruikt als synoniem voor B1. Je kijkt naar zinslengte, woordgebruik en misschien de gemiddelde woordenschat van je lezer. Handig, maar ook beperkt. Want een tekst met korte zinnen kan nog steeds onduidelijk zijn als de boodschap zelf rommelig is. Duidelijke taal kijkt daarom breder. Daar gaat het niet alleen om het taalniveau, maar ook om structuur en doel: weet de lezer na afloop wat hij moet doen? De ISO-norm voor duidelijke taal hamert daar niet voor niets op. Je kunt een tekst schrijven vol eenvoudige woorden, maar als de lezer geen idee heeft welke actie er nodig is, heb je alsnog je doel gemist.

Wanneer wordt taal echt eenvoudig?

Eenvoudige taal schuift het niveau nog verder omlaag. Waar makkelijke taal vaak op B1 zit, gaat eenvoudige taal richting A2. Dat is het leesniveau van ongeveer eind basisschool. In Nederland is dat voor een grote groep mensen noodzakelijk, want 3,3 miljoen volwassenen zijn laaggeletterd. Zij kunnen B1-teksten vaak niet zelfstandig verwerken. Eenvoudige taal zorgt er dan voor dat ook zij de kern begrijpen en stappen kunnen zetten.

Verschillende landen, verschillende termen

Wat het extra verwarrend maakt, is dat elk land hier zijn eigen draai aan geeft. In Vlaanderen gaat het vaak over “klare taal”, wat dicht bij duidelijke taal ligt. In Duitsland kennen ze ook weer verschillende termen, met daarnaast een nog eenvoudiger variant voor laaggeletterden of mensen met een verstandelijke beperking (‘Leichte Sprache’). Tijdens de Gebruiker Centraal-conferentie spraken we met Duitse overheden die precies dezelfde worsteling hebben. Ambtenarentaal wordt versimpeld, maar dat is nog niet hetzelfde als écht eenvoudige taal. Het lijkt allemaal sterk op elkaar, maar de nuance doet ertoe.

Wat betekent dit voor jouw werk?

Voor jou als communicatieadviseur betekent dit dat je moet schakelen. Soms is B1 voldoende. Soms vraagt de situatie om A2. En altijd geldt: kijk niet alleen naar losse woorden, maar vooral naar de actie die de lezer moet nemen. Daar zit de sleutel tot minder telefoontjes, minder misverstanden en meer mensen die je boodschap snappen.

Tools zoals Tolkie helpen daarbij: de Leeshulp maakt teksten makkelijker te volgen, en de Schrijfhulp wijst jou als schrijver op plekken waar het nog eenvoudiger kan. Zo weet je zeker dat je niet alleen schrijft in makkelijke taal, maar ook in eenvoudige taal.