Let op! Haal laaggeletterdheid en analfabetisme niet door elkaar. Dat gebeurt helaas al veel te vaak. Een laaggeletterde kan namelijk wél lezen en schrijven. Hij of zij heeft er alleen veel moeite mee. Daarom biedt Tolkie op allerlei manieren leesondersteuning; van uitleg, vertaling tot afbeelding.
Moeilijke woorden of B1-niveau
Sla een krant of tijdschrift open en oordeel zelf. Het gemiddelde taalniveau in Nederland ligt voor laaggeletterden te hoog. Denk aan lange zinnen, moeilijke woorden, maar ook lastige uitdrukkingen. ‘Je slag slaan’, ‘jezelf in de vingers snijden’, ‘de koe bij de horens vatten’. Best ingewikkeld als je toch al moeite hebt met taal. Om die reden hanteert de overheid het B1-niveau. Dat is het taalniveau in bijvoorbeeld brieven en teksten van een gemeente. Liefst korte zinnen met eenvoudige woorden. Maar eerlijk is eerlijk: zelfs dan kan het nog lastig zijn.
Schulden en laaggeletterdheid
Laaggeletterden haken vrij snel af als ze meerdere woorden niet begrijpen. Dat klinkt misschien onschuldig, maar de gevolgen zijn groot en werken op allerlei manieren door. Zo raken laaggeletterden vaker dan gemiddeld in de schulden. Omdat ze brieven en rekeningen moeilijk kunnen lezen, lopen ze sneller een betalingsachterstand op. Ook missen laaggeletterden regelmatig belangrijke informatie over toeslagen en regelingen van de overheid. In combinatie met oplopende schulden komen ze dus steeds verder in de problemen.
Online iets regelen: lastig
Voor alle duidelijkheid: niet iedere laaggeletterde heeft schulden of loopt vast in zijn of haar leven. Vaak zijn er allerlei zelfbedachte oplossingen gevonden om toch aan de juiste informatie te komen. Dat kost alleen veel energie en wordt steeds lastiger in deze tijd van digitalisering. Waar ze voorheen iets via de buurvrouw konden regelen, moeten ze nu zelf achter de computer om een aanvraag in te vullen. Dat blijkt – nog even los van digitale vaardigheden – vaak een struikelblok.
Kloof op taalgebied overbruggen
Via stichting Lezen en Schrijven is de laatste jaren steeds meer aandacht gekomen voor laaggeletterdheid. Het is inmiddels onderkend als een maatschappelijk probleem waarvan de oplossing niet bij de doelgroep zelf ligt. Te vaak hoor je zeggen: ze kunnen toch gewoon taalles gaan volgen? En ja, natuurlijk gebeurt dat ook op heel veel plekken. Onder meer in taalcafés van openbare bibliotheken. Maar om de kloof op taalgebied te overbruggen is er écht meer nodig.
Belangrijke informatie beter leesbaar
Organisaties die de software van Tolkie toevoegen aan hun website dragen hun steentje bij aan de oplossing van dit probleem. Met ondersteuning kan een laaggeletterde de belangrijke informatie op de website veel beter lezen. Betrouwbare hulp bij het lezen vergroot de mogelijkheden en kansen van 2,5 miljoen mensen in Nederland.
