Blog
Verkiezingen! Wat gaan de partijen doen aan laaggeletterdheid?
Geschreven door Laurens van den Berg | Tolkie Leeshulp voor laaggeletterden
De aanpak van laaggeletterdheid: wat is de politiek precies van plan?
Laaggeletterdheid is een onderwerp dat niet genegeerd kan worden. Zeker niet nu er in Nederland maar liefst 2,5 miljoen laaggeletterden zijn. Het raakt mensen in alle lagen van de bevolking en de gevolgen daarvan zijn groter dan vaak gedacht wordt. Sinds januari 2023 is toegankelijkheid, ook voor laaggeletterden, wettelijk een must: artikel 1 van de grondwet verbiedt sinds januari het uitsluiten op basis van handicap. Maar dat is niet alles: dit probleem gaat verder dan een persoonlijke beperking. Het is een maatschappelijk vraagstuk dat aandacht verdient van alle sectoren, inclusief de politiek.
Hoe willen politieke partijen dat oplossen?
In deze blog gaan we dieper in op wat verschillende politieke partijen vinden dat er moet gebeuren aan laaggeletterdheid. Van de NSC die meer geld wil geven en een direct loket voor onbegrijpelijke brieven introduceert. Tot D66, die het aantal laaggeletterden binnen vijf jaar wil halveren. We bespreken ook het standpunt van partijen als de VVD, GL/PVDA, BBB, CDA, en meer!
Versnipperd: van alles wat?
Deze verschillende benaderingen van politieke partijen laten zien dat er waarschijnlijk geen ‘eenduidige oplossing’ is. Maar, het laat wél zien dat er veel aandacht voor is. En dat is al een stap in de goede richting. Door open over laaggeletterdheid te praten, maken we meer mensen bewust van het probleem en betrekken we meer partijen bij de zoektocht naar echte oplossingen. Zo kunnen we samen werken aan een inclusievere samenleving waarin iedereen kan meedoen.
Laten we beginnen.
We houden je niet langer in spanning. Wie vindt wat en wat betekent dit voor jou en de maatschappij? Lees verder om daarachter te komen.
NSC: samenwerken en begrijpelijke communicatie
NSC wil samen met bibliotheken en maatschappelijke organisaties een financiële boost geven aan het aanpakken van laaggeletterdheid en digitale vaardigheden voor volwassenen van alle leeftijden. Daarnaast moet de communicatie met de overheid altijd begrijpelijk zijn. Er komt een loket waar je onbegrijpelijke brieven naartoe kunt sturen. Hier wordt de overheidsinstantie aangesproken en eventueel verplicht een nieuwe, begrijpelijke brief te schrijven.
VVD: doorgaan met wat al gedaan werd
De VVD wil de huidige programma’s, zoals Tel mee met Taal, voortzetten om laaggeletterdheid aan te pakken.
SP: geen plannen genoemd
De SP heeft laaggeletterdheid niet specifiek in hun verkiezingsprogramma opgenomen, maar verwijst op de site bij hun standpunten wel naar een uitgebreide blog over laaggeletterdheid en kleinschalig onderwijs.
GroenLinksPVDA: omscholing en toegankelijk onderwijs
GL/PVDA focust op ‘omscholing zonder inkomensonzekerheid’. Dit wordt georganiseerd via regionale werkcentra waar ook onderwijs aan laaggeletterden wordt aangeboden. Zo kun je doorleren zonder dat je inkomen gevaar loopt. Daarnaast wordt er ingezet op toegankelijk en gratis volwassenenonderwijs in basisvaardigheden. Ze willen ook ingewikkelde overheidssystemen aanpakken om misstanden zoals het toeslagenschandaal te voorkomen.
BBB: begrijpelijke taal, menselijke maat
De BBB spreekt in hun verkiezingsprogramma niet letterlijk over laaggeletterdheid. Wel zegt de BBB ze staan voor begrijpelijke taal en de menselijke maat. Ze vinden dat alles wat de overheid doet, begrijpelijk uitgelegd moet kunnen worden.
D66: goed onderwijs, een begrijpelijke overheid
D66 schrijft het meest over laaggeletterdheid in hun verkiezingsprogramma. Ze willen het aantal laaggeletterden binnen vijf jaar halveren. Ook pleiten ze voor betere kwaliteit van onderwijs in lezen en schrijven. Daarnaast moet de overheid begrijpelijke taal gebruiken. Er komen overheidsloketten voor hulp bij formulieren en vragen, en belangrijke Kamerstukken worden beschikbaar in eenvoudig Nederlands.
CDA: cultuur, media en basisvaardigheden
Het CDA wil een breed en laagdrempelig aanbod van cultuur en media gebruiken om laaggeletterdheid aan te pakken. Ook wordt er extra budget vrijgemaakt voor scholen om basisvaardigheden te verbeteren, in samenwerking met bibliotheken. Ze willen de toegankelijkheid van zorg voor kwetsbare groepen, zoals laaggeletterden, verbeteren.
PVV: geen plannen genoemd
De PVV heeft laaggeletterdheid niet in hun verkiezingsprogramma opgenomen.
PvdD: “verwacht in gewone taal”
Het verkiezingsprogramma van de PvdD zal binnenkort ook beschikbaar zijn in gewone taal. In hun programma beginnen ze, net als de SP, niet over laaggeletterdheid zelf.
CU: focus op bibliotheken
De CU ziet vooral de bibliotheek als een belangrijke voorziening in de samenleving en in het bijzonder voor de aanpak van laaggeletterdheid.
FVD: geen plannen genoemd
De FVD heeft laaggeletterdheid niet in hun verkiezingsprogramma opgenomen.
Conclusie
We hebben gekeken naar wat verschillende politieke partijen willen doen om mensen beter te helpen met lezen en schrijven. Sommige partijen willen meer geld geven voor lessen en cursussen. Andere partijen vinden dat de overheid makkelijker te begrijpen moet zijn. Weer andere partijen zeggen dat bibliotheken een belangrijke rol spelen. Wat veel partijen gemeen hebben, is dat ze weten dat beter lezen en schrijven belangrijk is. Het helpt mensen in hun dagelijks leven en maakt het makkelijker om dingen te doen, zoals een baan vinden of gezond blijven.
Als je wilt stemmen en dit onderwerp belangrijk vindt, hoop ik dat dit overzicht je helpt om een goede keuze te maken. Bedankt voor het lezen!
Bron: voor het maken van deze blog is gebruik gemaakt van de verkiezingsprogramma’s voor de aanstaande tweede kamerperiode vanaf 2023.