Als jouw organisatie een balie heeft, heb je veel interactie met je klanten. Het is in zo’n geval erg belangrijk om laaggeletterdheid te kunnen herkennen. Het kan namelijk voor een laaggeletterde erg lastig zijn om geschreven informatie te begrijpen. Als organisatie kun je deze mensen helpen door hen op een begrijpelijke manier te informeren en te helpen als ze dat nodig hebben. Maar dan moet je natuurlijk wel een idee krijgen wie wel en wie geen moeite heeft met lezen. In dit blogbericht leggen we uit hoe je laaggeletterdheid kunt herkennen en hoe je dit als organisatie toepast.

Laten we weer even bij het begin beginnen. Laaggeletterden hebben moeite met lezen en schrijven. Ze kunnen daardoor niet volledig meedoen in de maatschappij. Dit betekent niet dat iemand helemaal niet kan lezen of schrijven, maar dat het niveau onvoldoende is om bijvoorbeeld informatie op een website of formulier goed te begrijpen en daarmee aan de slag te kunnen. Ongeveer 2,5 miljoen mensen in Nederland zijn laaggeletterd. En da’s niet zonder gevolgen. Een lager inkomen, minder goede gezondheidszorg en minder kansen op de arbeidsmarkt zijn slechts een aantal voorbeelden van de vervelende gevolgen van laaggeletterdheid.

Hoe herken je laaggeletterdheid?

Er zijn verschillende signalen die erop kunnen wijzen dat iemand laaggeletterd is. Zo kan het zijn dat iemand geen punten of komma’s gebruikt in geschreven tekst, een slecht leesbaar handschrift heeft of moeite heeft met het begrijpen van mobiel bankieren. Ook kan het zijn dat iemand vaak of een lange periode werkloos is, niet verder groeit in het werk of een uur te vroeg of te laat is op een afspraak. Andere signalen zijn dat iemand negatief praat over schoolervaring of moeite heeft met navigeren. Als laatste kan het zijn dat iemand smoesjes gebruikt om zijn of haar laaggeletterdheid niet te hoeven uitleggen. Voorbeelden daarvan zijn ‘bril vergeten zijn’ of ‘zere hand hebben’ als gevraagd wordt iets te lezen of te schrijven.

Voor alle duidelijkheid: dat iemand deze signalen laat zien, betekent natuurlijk niet meteen dat iemand ook echt laaggeletterd is. Dit is wat Stichting Lezen en Schrijven als de belangrijkste signalen ziet. Lezen en Schrijven is dé organisatie die laaggeletterdheid in Nederland probeert terug te dringen.

Waarom is het belangrijk om laaggeletterdheid te herkennen?

Nou, als je laaggeletterdheid herkent, kun je de persoon in kwestie beter helpen. Lezen en schrijven is nou eenmaal lastig voor een laaggeletterde. En voor je het weet leidt het tot misverstanden en frustratie. Als organisatie kun je deze problemen vooral voorkomen door de informatie waar mogelijk begrijpelijk, of anders gezegd ‘toegankelijk’ aan te bieden. Enne- da’s natuurlijk ook goed voor je klanttevredenheid en de kwaliteit van je diensten.

Wat kan ik concreet doen?

Als organisatie kun je verschillende dingen doen om je laaggeletterde klanten of bezoekers te helpen.

1. Probeer laaggeletterdheid te herkennen aan de hand van de tips uit dit artikel. Geef hen extra aandacht. Vooral bij deze groep is de kans op miscommunicatie nou eenmaal groter. En afhankelijk van je sector, kan dat soms zelfs dodelijke gevolgen hebben
2. Houd je communicatie simpel. Schrijf op B1-niveau, maar vul dit aan met Tolkie Leeshulp om ook mensen onder dat taalniveau (laaggeletterden) te helpen met bijvoorbeeld voorbeeldafbeeldingen en simpele uitleg bij lastige woorden
3. Geef laaggeletterden de ruimte om vragen te stellen.  En laat hen weten dat zij altijd bij je organisatie terecht kunnen. Zorg voor een sfeer waar het normaal is om vragen te stellen
4. Investeer in digitale toegankelijkheid. Zorg bijvoorbeeld dat je afbeeldingen alternatieve beschrijvingen hebben voor voorleesfuncties en voeg een knop toe op de site, bijvoorbeeld die van Tolkie, om teksten groter te kunnen maken
5. Train je collega’s, zodat ze weten wat laaggeletterdheid is en hoe ze hier mee om moeten gaan. Een goed voorbeeld hiervan is DeltaWonen, die dat in een officieel PACT hebben vastgelegd. Je kunt daar meer over vinden op hun site

Ook voor jouw organisatie is het dus belangrijk om aandacht te besteden aan laaggeletterdheid. Tolkie helpt organisaties zoals de jouwe daarmee. Onze tool kan ervoor zorgen dat teksten begrijpelijker worden voor laaggeletterden, waardoor zij beter geholpen worden als ze jouw website bezoeken. Wil je weten hoe onze tool werkt en wat het voor jouw organisatie kan betekenen? Vraag dan een demonstratie aan op onze website. Samen kunnen we ervoor zorgen dat laaggeletterden niet buiten de boot vallen en dat zij de hulp krijgen die ze nodig hebben.